Resource 3 PL
gener
gene
a
l
hl o cs
nos@ o i t ra t i
o cho
s
s@ n
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
Możemy odtworzyć realne więzi pomiędzy pokoleniami poprzez organizację zajęć, w czasie których dzieci i seniorzy będą uczyć się i wymieniać doświadczenia w tej samej przestrzeni.
Jednogodzinne wizyty seniorów
Cele ogólne Przyjęcie podejścia międzypokoleniowego w Twoich zajęciach edukacyjnych umożliwi realizację zadań w różnych obszarach wiedzy i kompetencji.
Cele spotkania generations@school
© P.A.U. Education / Col.legi Miró, Barcelona
Nauczyciel musi opracować bardzo przejrzysty program wizyty seniorów w klasie, z konkretnymi celami instrukcyjnymi na czas jednogodzinnej rozmowy. Jeśli projekt jest bardziej ambitny i wykracza poza powitanie seniorów w czasie Dnia Europejskiego, być może będzie konieczne monitorowanie zajęć oraz ocena każdego z nich.
• Kompetencje społeczne i obywatelskie: Wzmocnienie solidarności międzypokoleniowej i zwalczanie agresywnego i antyspołecznego zachowania w szkole poprzez zaangażowanie w sprawy obywatelskie. • Kompetencje komunikacyjne i informacyjne: Rozmówcy pozaszkolni (seniorzy) znajdują sie w nowych, realnych i niezwykłych warunkach komunikacyjnych. Wykorzystanie różnych mediów (zdjęcia) i technologii informacyjnokomunikacyjnych (strona internetowa do wymiany wyników). Projekty współpracy z innymi krajami. • Rozwój kultury humanistycznej: Poprzez spotkania w szkole lub w mieście z innymi pokoleniami, uczniowie uczą się umiejscawiania siebie w czasie poprzez porównywanie przeszłych i obecnych doświadczeń. Odkrywając inne miejsca i przestrzenie, odkrywają swoje własne środowisko i przyswajają je. • Realizacja działań o charakterze artystycznym, estetycznym lub ekspresyjnym: Uczniowie uczą się tworzenia i realizowania warsztatów i wystaw wspólnie z innymi osobami.
Co należy wziąć pod uwagę
1/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
Nie zapomnij zrobić zdjęć ze spotkania. Powstałe w jego wyniku materiały (rysunki, ankiety, albumy, itd.) będą nie tylko sposobem udokumentowania dialogu międzypokoleniowego, ale będą także sposobem na podzielenie się informacjami z innymi szkołami europejskimi, tym co zrobiliście w waszej szkole i umożliwią wam wzięcie udziału w konkursie generations@school.
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
ions
ch @s
oo
l
Cele szczegółowe 1 Nauka wyrażania osobistego doświadczenia oraz obserwacji społecznych w formie mówionej i pisemnej. 2 Nauka pracy w grupie. 3 Nauka historii jako żywego, toczącego się procesu. 4 Nauka opracowywania i dokumentowania wyników wymiany międzypokoleniowej. 5 Rozmowa (luźna i przyjemna) na temat pojęć aktywnej starości i solidarności międzypokoleniowej. 6 Określenie, w jaki sposób uczniowie postrzegają seniorów i jak seniorzy postrzegają dzieci. 7 Wykonanie pracy (rysunek/tekst), która zilustruje znaczenie więzi pomiędzy pokoleniami, pozwalającej wspólnie budować lepiej współżyjące społeczeństwo.
Praktyczne uwagi
2/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
• Jeśli zapraszasz od 1 do 5 seniorów: Najlepiej zaplanuj sesję, w czasie której seniorzy będą siedzieli przed tablicą, na wygodnych krzesłach, zwróceni w stronę uczniów. • Jeśli zapraszasz od 6 do 12 seniorów: Najpierw przedstaw wszystkich seniorów, a potem pracuj w grupach. Liczba osób w grupach będzie zależała od liczby uczniów w klasie.
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
Przebieg sesji
ions
ch @s
oo
l
(1 godzina)
Wstęp
(10 min)
• Sesję może rozpocząć piosenka na powitanie lub wierszyk albo poemat zarecytowany przez uczniów. • Uczniowie i przybyli seniorzy przedstawiają się po kolei, podając imię, nazwisko i wiek, tak aby mogli się wzajemnie poznać. • Jeśli ktoś z seniorów jest rodziną któregoś z uczniów, może on zostać przedstawiony przez tego ucznia. • Nauczyciel przedstawia temat i prosi uczniów, żeby podzielili się na grupy, do których przyłączą się seniorzy.
Dialog grupowy
(30 min)
Możesz zaplanować zaproponowane poniżej zajęcia w formie warsztatów, w których weźmie udział od czterech do pięciu uczniów i jeden lub kilku seniorów przez określony okres czasu; wszyscy seniorzy wezmą udział w poszczególnych warsztatach. Nawet jeśli mówimy o przeszłości, musimy znać codzienne życie i starać się realizować wspólne projekty z udziałem młodych i starszych osób, aby wspierać aktywne starzenie się i zbliżenie różnych pokoleń. Dialog może być prowadzony przy pomocy kwestionariusza opracowanego wcześniej przez uczniów (zobacz Materiał 2). Seniorzy mogą także skorzystać z ich albumów ze zdjęciami, żeby zilustrować pojęcie dorastania i starzenia się, a także ich kwestionariusze, które mogą przeczytać po kolei przed całą klasą. Wtedy może rozpocząć się debata. Sugerujemy postawienie następujących pytań, aby ułatwić dialog pomiędzy uczniami i seniorami:
Rozważania na temat dorastania i starzenia się • Jaka jest różnica pomiędzy dzieckiem a osobą
Rozważania na temat następujących pojęć: Szacunek, samodzielność, niepełnosprawność, choroba, wzajemna pomoc i solidarność • Jakie jest codzienne życie seniorów i dzieci? Jakie mają ułatwienia i trudności? Czy mają te same przyjemności i problemy? • Co możesz robić, kiedy jesteś osobą starszą, a czego nie możesz robić, kiedy jesteś dzieckiem? • Co może przydarzyć się osobie, która jest bardzo stara? • Jak możemy pomóc osobie starszej na ulicy? • Jak starsi mogą pomóc dzieciom? • Jaki rodzaj zajęć chciałbyś mieć wspólnie ze starszymi osobami?
3/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
© P.A.U. Education / Col.legi Miró, Barcelona
dorosłą? • Jak rozpoznajemy młodą osobę? A jak starszą? (Możemy mówić o twarzy, zmianach naszego ciała, itd.). • Co dzieci lubią robić? A co lubią robić osoby starsze? Co mogą robić razem? • Jakie „rzeczy” seniorzy mogą robić bardzo dobrze? • Jakie zajęcia wszyscy lubią? Jakie lubią posiłki? Czego nie lubią jeść? Ulubione kolory i gry?, itd. W przypadku seniorów, możemy porównać jak było w przeszłości, a jak jest teraz. • Kim chcieli zostać seniorzy kiedy byli dziećmi? Kim chcą zostać dzieci, kiedy będą dorosłe?
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
ions
ch @s
oo
l
Rozważania na temat pojęcia linii życia Nauczyciel może przygotować na wizyty seniorów oś czasową i pracę na temat czasu, który staje się historią w zależności od daty urodzin seniorów, aby wskazać różnicę pomiędzy czasem przeszłym, teraźniejszym i przyszłym.
• Czy w szkole było tak samo, kiedy seniorzy byli dziećmi? Możecie rozmawiać o komunikacji, środkach transportu, hobby, zwyczajach, wartościach, itd. • Uczniowie mogą mówić o pracy, jaką wykonali na temat ich linii życia (zobacz Materiał 2), a szczególnie o ich koncepcji własnej przyszłości. Opowiadanie seniorom o tym, jak wyobrażają sobie ważne wydarzenia w ich przyszłości (edukacja, wydarzenia rodzinne, hobby, maksymalna długość życia, itd.) może bardzo wzbogacić uczniów.
Podsumowanie
(10 min)
Uczniowie podsumowują omawiane z seniorami elementy i organizują swoje wnioski.
Wnioski
(10 min)
Wnioski wyciągnięte z rozmów przeprowadzonych w klasach w ramach projektu generations@school będą pomocne dla:
1 Wskazania motywującej wizji przyszłych etapów życia. 2 Wzmocnienia pozytywnej percepcji starzenia się wśród uczniów. 3 Wzmocnienia idei potrzeby solidarności międzypokoleniowej. W zależności od wybranego scenariusza rozmowy i czasu, jakim dysponujemy, możemy zakończyć sesję wspólnym zajęciem: napiciem się herbaty, grą towarzyską, jakimiś pracami ręcznymi (wybór zajęcia realizowanego wspólnie z seniorami). Przykłady zdań, którymi możemy wspólnie zakończyć (uczniowie – seniorzy) ostatnie zajęcia: Jestem za mały, żeby…/ Jestem wystarczająco duży, żeby… / Jestem za duży, żeby… / Jestem za stary, żeby… / Jestem za młody, żeby… Sesja powinna zakończyć się wspólnym podziękowaniem seniorom, za to że wzięli w niej udział.
uc ation / Co
l.legi Miró
, Barcelon
a
© P. A .U.
Educ a t
ion
eg i M / Col.l
i r ó,
Bar
ce l
on
a
4/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
© P.A .U. Ed
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
ions
ch @s
oo
l
Praca końcowa: Wyniki projektu generations@school Uczniowie rysują rysunek lub piszą tekst, w którym wyrażają swoje impresje na temat seniorów, z którymi rozmawiali. Ten i poprzedni etap projektu mogą być zrealizowane przy seniorach lub na późniejszej sesji w klasie. Rysunki i zdjęcia z projektu zostaną zaprezentowane innym szkołom europejskim w grupie Panoramio generations@ school. Zobacz Materiał „Dołącz do grupy Panoramio generations@school”, który pomoże Ci podzielić się Twoimi wynikami. Jeśli podzielisz się wnioskami, Twoja szkoła weźmie udział w konkursie generations@school i będzie mogła wygrać nagrodę dla najlepszego dialogu międzypokoleniowego w Twoim kraju!
Co dalej: Spotkanie follow-up
• Z daj relację z wizyty seniorów w klasie. • N arysuj dziecko, młodą osobę dorosłą, starszego dorosłego lub osobę starszą i przypisz wiek do każdej z tych osób. • N arysuj, czego się nauczyłeś z historii starszych osób...
• D okończ następujące zdania: – Dorastać oznacza…, Starzeć się oznacza… – Do jakiego wieku ludzie mogą uprawiać sport? Korzystać z komputera? Wziąć ślub? Wygrać ważny turniej tenisowy, jak na przykład Wimbledon lub Roland-Garros? Być politykiem?… • P o wizycie seniorów szkoła może zorganizować konkursy rysunku, poezji, kreskówek lub opowiadań, na tematy przewijające się w rozmowach.
Carole Gadet, specjalista ds. projektów międzypokoleniowych: założyciel stowarzyszenia Ensemble Demain (www.ensembledemain.com) i specjalista ds. Projektów i Badań Międzypokoleniowych we Francuskim Ministerstwie Edukacji.
5/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
Jeśli chcesz kontynuować pracę, podajemy kilka przykładów zajęć:
gene
a
l
hl o cs
nos@ o i t ra t i
o cho
s
s@ n
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
Możemy odtworzyć realne więzi pomiędzy pokoleniami poprzez organizację zajęć, w czasie których dzieci i seniorzy będą uczyć się i wymieniać doświadczenia w tej samej przestrzeni.
Jednogodzinne wizyty seniorów
Cele ogólne Przyjęcie podejścia międzypokoleniowego w Twoich zajęciach edukacyjnych umożliwi realizację zadań w różnych obszarach wiedzy i kompetencji.
Cele spotkania generations@school
© P.A.U. Education / Col.legi Miró, Barcelona
Nauczyciel musi opracować bardzo przejrzysty program wizyty seniorów w klasie, z konkretnymi celami instrukcyjnymi na czas jednogodzinnej rozmowy. Jeśli projekt jest bardziej ambitny i wykracza poza powitanie seniorów w czasie Dnia Europejskiego, być może będzie konieczne monitorowanie zajęć oraz ocena każdego z nich.
• Kompetencje społeczne i obywatelskie: Wzmocnienie solidarności międzypokoleniowej i zwalczanie agresywnego i antyspołecznego zachowania w szkole poprzez zaangażowanie w sprawy obywatelskie. • Kompetencje komunikacyjne i informacyjne: Rozmówcy pozaszkolni (seniorzy) znajdują sie w nowych, realnych i niezwykłych warunkach komunikacyjnych. Wykorzystanie różnych mediów (zdjęcia) i technologii informacyjnokomunikacyjnych (strona internetowa do wymiany wyników). Projekty współpracy z innymi krajami. • Rozwój kultury humanistycznej: Poprzez spotkania w szkole lub w mieście z innymi pokoleniami, uczniowie uczą się umiejscawiania siebie w czasie poprzez porównywanie przeszłych i obecnych doświadczeń. Odkrywając inne miejsca i przestrzenie, odkrywają swoje własne środowisko i przyswajają je. • Realizacja działań o charakterze artystycznym, estetycznym lub ekspresyjnym: Uczniowie uczą się tworzenia i realizowania warsztatów i wystaw wspólnie z innymi osobami.
Co należy wziąć pod uwagę
1/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
Nie zapomnij zrobić zdjęć ze spotkania. Powstałe w jego wyniku materiały (rysunki, ankiety, albumy, itd.) będą nie tylko sposobem udokumentowania dialogu międzypokoleniowego, ale będą także sposobem na podzielenie się informacjami z innymi szkołami europejskimi, tym co zrobiliście w waszej szkole i umożliwią wam wzięcie udziału w konkursie generations@school.
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
ions
ch @s
oo
l
Cele szczegółowe 1 Nauka wyrażania osobistego doświadczenia oraz obserwacji społecznych w formie mówionej i pisemnej. 2 Nauka pracy w grupie. 3 Nauka historii jako żywego, toczącego się procesu. 4 Nauka opracowywania i dokumentowania wyników wymiany międzypokoleniowej. 5 Rozmowa (luźna i przyjemna) na temat pojęć aktywnej starości i solidarności międzypokoleniowej. 6 Określenie, w jaki sposób uczniowie postrzegają seniorów i jak seniorzy postrzegają dzieci. 7 Wykonanie pracy (rysunek/tekst), która zilustruje znaczenie więzi pomiędzy pokoleniami, pozwalającej wspólnie budować lepiej współżyjące społeczeństwo.
Praktyczne uwagi
2/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
• Jeśli zapraszasz od 1 do 5 seniorów: Najlepiej zaplanuj sesję, w czasie której seniorzy będą siedzieli przed tablicą, na wygodnych krzesłach, zwróceni w stronę uczniów. • Jeśli zapraszasz od 6 do 12 seniorów: Najpierw przedstaw wszystkich seniorów, a potem pracuj w grupach. Liczba osób w grupach będzie zależała od liczby uczniów w klasie.
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
Przebieg sesji
ions
ch @s
oo
l
(1 godzina)
Wstęp
(10 min)
• Sesję może rozpocząć piosenka na powitanie lub wierszyk albo poemat zarecytowany przez uczniów. • Uczniowie i przybyli seniorzy przedstawiają się po kolei, podając imię, nazwisko i wiek, tak aby mogli się wzajemnie poznać. • Jeśli ktoś z seniorów jest rodziną któregoś z uczniów, może on zostać przedstawiony przez tego ucznia. • Nauczyciel przedstawia temat i prosi uczniów, żeby podzielili się na grupy, do których przyłączą się seniorzy.
Dialog grupowy
(30 min)
Możesz zaplanować zaproponowane poniżej zajęcia w formie warsztatów, w których weźmie udział od czterech do pięciu uczniów i jeden lub kilku seniorów przez określony okres czasu; wszyscy seniorzy wezmą udział w poszczególnych warsztatach. Nawet jeśli mówimy o przeszłości, musimy znać codzienne życie i starać się realizować wspólne projekty z udziałem młodych i starszych osób, aby wspierać aktywne starzenie się i zbliżenie różnych pokoleń. Dialog może być prowadzony przy pomocy kwestionariusza opracowanego wcześniej przez uczniów (zobacz Materiał 2). Seniorzy mogą także skorzystać z ich albumów ze zdjęciami, żeby zilustrować pojęcie dorastania i starzenia się, a także ich kwestionariusze, które mogą przeczytać po kolei przed całą klasą. Wtedy może rozpocząć się debata. Sugerujemy postawienie następujących pytań, aby ułatwić dialog pomiędzy uczniami i seniorami:
Rozważania na temat dorastania i starzenia się • Jaka jest różnica pomiędzy dzieckiem a osobą
Rozważania na temat następujących pojęć: Szacunek, samodzielność, niepełnosprawność, choroba, wzajemna pomoc i solidarność • Jakie jest codzienne życie seniorów i dzieci? Jakie mają ułatwienia i trudności? Czy mają te same przyjemności i problemy? • Co możesz robić, kiedy jesteś osobą starszą, a czego nie możesz robić, kiedy jesteś dzieckiem? • Co może przydarzyć się osobie, która jest bardzo stara? • Jak możemy pomóc osobie starszej na ulicy? • Jak starsi mogą pomóc dzieciom? • Jaki rodzaj zajęć chciałbyś mieć wspólnie ze starszymi osobami?
3/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
© P.A.U. Education / Col.legi Miró, Barcelona
dorosłą? • Jak rozpoznajemy młodą osobę? A jak starszą? (Możemy mówić o twarzy, zmianach naszego ciała, itd.). • Co dzieci lubią robić? A co lubią robić osoby starsze? Co mogą robić razem? • Jakie „rzeczy” seniorzy mogą robić bardzo dobrze? • Jakie zajęcia wszyscy lubią? Jakie lubią posiłki? Czego nie lubią jeść? Ulubione kolory i gry?, itd. W przypadku seniorów, możemy porównać jak było w przeszłości, a jak jest teraz. • Kim chcieli zostać seniorzy kiedy byli dziećmi? Kim chcą zostać dzieci, kiedy będą dorosłe?
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
ions
ch @s
oo
l
Rozważania na temat pojęcia linii życia Nauczyciel może przygotować na wizyty seniorów oś czasową i pracę na temat czasu, który staje się historią w zależności od daty urodzin seniorów, aby wskazać różnicę pomiędzy czasem przeszłym, teraźniejszym i przyszłym.
• Czy w szkole było tak samo, kiedy seniorzy byli dziećmi? Możecie rozmawiać o komunikacji, środkach transportu, hobby, zwyczajach, wartościach, itd. • Uczniowie mogą mówić o pracy, jaką wykonali na temat ich linii życia (zobacz Materiał 2), a szczególnie o ich koncepcji własnej przyszłości. Opowiadanie seniorom o tym, jak wyobrażają sobie ważne wydarzenia w ich przyszłości (edukacja, wydarzenia rodzinne, hobby, maksymalna długość życia, itd.) może bardzo wzbogacić uczniów.
Podsumowanie
(10 min)
Uczniowie podsumowują omawiane z seniorami elementy i organizują swoje wnioski.
Wnioski
(10 min)
Wnioski wyciągnięte z rozmów przeprowadzonych w klasach w ramach projektu generations@school będą pomocne dla:
1 Wskazania motywującej wizji przyszłych etapów życia. 2 Wzmocnienia pozytywnej percepcji starzenia się wśród uczniów. 3 Wzmocnienia idei potrzeby solidarności międzypokoleniowej. W zależności od wybranego scenariusza rozmowy i czasu, jakim dysponujemy, możemy zakończyć sesję wspólnym zajęciem: napiciem się herbaty, grą towarzyską, jakimiś pracami ręcznymi (wybór zajęcia realizowanego wspólnie z seniorami). Przykłady zdań, którymi możemy wspólnie zakończyć (uczniowie – seniorzy) ostatnie zajęcia: Jestem za mały, żeby…/ Jestem wystarczająco duży, żeby… / Jestem za duży, żeby… / Jestem za stary, żeby… / Jestem za młody, żeby… Sesja powinna zakończyć się wspólnym podziękowaniem seniorom, za to że wzięli w niej udział.
uc ation / Co
l.legi Miró
, Barcelon
a
© P. A .U.
Educ a t
ion
eg i M / Col.l
i r ó,
Bar
ce l
on
a
4/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
© P.A .U. Ed
3
JAK POPROWADZIĆ SESJĘ W KLASIE
rat gene
ions
ch @s
oo
l
Praca końcowa: Wyniki projektu generations@school Uczniowie rysują rysunek lub piszą tekst, w którym wyrażają swoje impresje na temat seniorów, z którymi rozmawiali. Ten i poprzedni etap projektu mogą być zrealizowane przy seniorach lub na późniejszej sesji w klasie. Rysunki i zdjęcia z projektu zostaną zaprezentowane innym szkołom europejskim w grupie Panoramio generations@ school. Zobacz Materiał „Dołącz do grupy Panoramio generations@school”, który pomoże Ci podzielić się Twoimi wynikami. Jeśli podzielisz się wnioskami, Twoja szkoła weźmie udział w konkursie generations@school i będzie mogła wygrać nagrodę dla najlepszego dialogu międzypokoleniowego w Twoim kraju!
Co dalej: Spotkanie follow-up
• Z daj relację z wizyty seniorów w klasie. • N arysuj dziecko, młodą osobę dorosłą, starszego dorosłego lub osobę starszą i przypisz wiek do każdej z tych osób. • N arysuj, czego się nauczyłeś z historii starszych osób...
• D okończ następujące zdania: – Dorastać oznacza…, Starzeć się oznacza… – Do jakiego wieku ludzie mogą uprawiać sport? Korzystać z komputera? Wziąć ślub? Wygrać ważny turniej tenisowy, jak na przykład Wimbledon lub Roland-Garros? Być politykiem?… • P o wizycie seniorów szkoła może zorganizować konkursy rysunku, poezji, kreskówek lub opowiadań, na tematy przewijające się w rozmowach.
Carole Gadet, specjalista ds. projektów międzypokoleniowych: założyciel stowarzyszenia Ensemble Demain (www.ensembledemain.com) i specjalista ds. Projektów i Badań Międzypokoleniowych we Francuskim Ministerstwie Edukacji.
5/5
http://europa.eu/active-ageing-2012
© European Commission, 2012.
Jeśli chcesz kontynuować pracę, podajemy kilka przykładów zajęć:
